Η ψωρίαση επιφέρει σημαντική επιβάρυνση στην ποιότητα ζωής των ασθενών και πολλές αλλαγές στην καθημερινότητά τους. Μέσα από μεγάλες επιδημιολογικές έρευνες διαπιστώνεται ότι το φορτίο της ψωρίασης είναι συγκρίσιμο με το αντίστοιχο φορτίο ασθενειών όπως ο καρκίνος, η αρθρίτιδα και η υπέρταση. Οι ποικίλες εκδηλώσεις της νόσου (π.χ. η εντόπισή της σε δύσκολες ανατομικά περιοχές, όπως το τριχωτό της κεφαλής, τα νύχια ή οι παλάμες και τα πέλματα) δυσχεραίνουν τη φυσική λειτουργικότητα των πασχόντων και τους επιφορτίζουν συναισθηματικά. Έτσι, οι ασθενείς μας με ψωρίαση συχνά έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, αισθάνονται ότι θέλουν να κρύψουν το δέρμα τους από τους γύρω τους και αυτοπεριορίζονται στις διαπροσωπικές, κοινωνικές και επαγγελματικές τους σχέσεις. Τα ενοχλητικά συμπτώματα όπως ο κνησμός, το αίσθημα καύσου ή ο πόνος βασανίζουν τον ασθενή κι επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα του ύπνου του. Τέλος, η πολυπλοκότητα πολλών από τις θεραπείες που χρησιμοποιούνται για την ψωρίαση, οι ανησυχίες των ασθενών για πιθανά ζητήματα ασφάλειας, η κόπωση από τη μακροχρόνια χρήση τους φαίνεται να επιβαρύνουν ακόμα πιο πολύ την καθημερινή τους ζωή.

 

Βασικές αρχές και προτεραιότητες στη θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου

Σήμερα υπάρχουν διαθέσιμες πολλές θεραπείες για την αντιμετώπιση της ψωρίασης, σε αντίθεση με τις θεραπευτικές επιλογές που υπήρχαν πριν από μερικά χρόνια. Ο στόχος των διαφόρων θεραπειών είναι να κατευνάσουν ή και να εξαφανίσουν τα ενοχλητικά συμπτώματα της ψωρίασης και φυσικά να επαναφέρουν την εικόνα του υγειούς δέρματος.

Η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας γίνεται πρωτίστως με βάση τη σοβαρότητα της νόσου. Η ψωρίαση κατατάσσεται σε δυο μεγάλες κατηγορίες: την ήπια ψωρίαση, για την οποία συνήθως επιλέγουμε τοπική θεραπεία (κρέμες, λοσιόν, σαμπουάν) και τη μέτρια έως σοβαρή ψωρίαση, η οποία αποτελεί ένδειξη για χορήγηση συστηματικής θεραπείας. Λέγοντας συστηματική θεραπεία, εννοούμε τις αγωγές που χορηγούμε από το στόμα και τις ενέσιμες αγωγές. Για την ταξινόμηση της ψωρίασης σε ήπια ή σε μέτρια-σοβαρή μας βοηθούν κάποιοι αντικειμενικοί δείκτες, που μετρούν την έκταση της βλάβης, την ένταση των συμπτωμάτων κ.α.

Άλλοι σημαντικοί παράγοντες που λαμβάνουμε υπόψη στην επιλογή της θεραπείας είναι η συνύπαρξη άλλων νοσημάτων, τυχόν συγχορηγούμενες θεραπείες και άλλα εξατομικευμένα κριτήρια (πχ. η επιθυμία του ασθενή να τεκνοποιήσει, η τυχόν φοβία του για τις ενέσεις, ο τρόπος ζωής του).

Συμπερασματικά, πάντα θα πρέπει να υπάρχει καλή επικοινωνία του ασθενή με το θεράποντα δερματολόγο και η επιλογή της θεραπείας να εξατομικεύεται με βάση τις προσωπικές ανάγκες του καθενός. Είναι σημαντικό ο ασθενής να συμμετέχει σε αυτή τη διαδικασία, να συνηγορεί στην επιλογή της θεραπευτικής αγωγής γιατί με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλιστεί η καλύτερη συμμόρφωσή του και η θεραπεία θα αποδώσει στο μέγιστο.

 

Τα επιτεύγματα της έρευνας και οι νεότερες θεραπευτικές επιλογές για την ψωρίαση

Όπως και σε άλλα νοσήματα, έτσι και στην ψωρίαση, η επιστημονική έρευνα έχει σημειώσει πολλά επιτεύγματα κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Έχουν ανακαλυφθεί μηχανισμοί της νόσου που ήταν άγνωστοι πριν λίγα χρόνια και έχουν αναγνωστεί κάποιες ουσίες με κρίσιμο ρόλο στην εμφάνιση και εξέλιξη της νόσου. Αυτό έχει βοηθήσει στην ανάπτυξη πολλών νέων συστηματικών θεραπειών, που φαίνεται να διαφοροποιούνται σε αρκετά σημεία σε σχέση με τις κλασσικές συστηματικές θεραπείες, όπως η μεθοτρεξάτη, η κυκλοσπορίνη ή η ασιτρετίνη.

Η πρώτη μεγάλη εξέλιξη ήταν η έλευση των βιολογικών παραγόντων. Οι βιολογικοί παράγοντες, είναι μόρια πρωτεϊνικής φύσης και σήμερα χρησιμοποιούνται ευρέως για την αντιμετώπιση πολλών φλεγμονωδών και αυτοάνοσων νοσημάτων. Χορηγούνται σε ενέσιμη μορφή και έχουν στοχευμένη δράση, αναστέλλοντας ουσίες που αποδεδειγμένα παίζουν καταλυτικό ρόλο στην παθοφυσιολογία της νόσου. Στην ψωρίαση χρησιμοποιούνται η ινφλιξιμάμπη, η ετανερσέπτη, η ανταλιμουμάμπη, η ουστεκινουμάμπη, η σεκουκινουμάμπη και η μπρονταλουμάμπη.  

Μια επόμενη εξέλιξη ήταν η ανάπτυξη μικρών μορίων, που χορηγούνται από το στόμα και έχουν δράση μέσα στο κύτταρο, σε ένα πρωιμότερο στάδιο. Η απρεμιλάστη είναι ο πρώτος εκπρόσωπος της κατηγορίας των μικρών από του στόματος μορίων. Στοχεύει σε ένα ευρύ δίκτυο φλεγμονωδών παραγόντων και έχει ένδειξη στην ψωρίαση και την ψωριασική αρθρίτιδα.

Υπάρχουν κι άλλες συστηματικές θεραπείες στο στάδιο των κλινικών δοκιμών, είτε από του στόματος είτε ενέσιμες, πολλές από τις οποίες αναμένουμε να κυκλοφορήσουν σύντομα. Ένα είναι βέβαιο: όσο συνεχίζεται η ιατρική έρευνα, τόσο αποδίδει καρπούς και οι θεραπευτικές μας επιλογές εμπλουτίζονται με νέες και βελτιωμένες συστηματικές θεραπείες, που ταιριάζουν σε όλα τα ξεχωριστά «προφίλ» ασθενών, ελέγχουν την ψωρίαση αποτελεσματικά και με ασφάλεια και προσφέρουν μια καλύτερη ποιότητα ζωής στους ασθενείς.

 

Πρακτικές συμβουλές για τη διαχείριση της νόσου στην καθημερινότητα

Το δέρμα του ασθενούς με ψωρίαση χρειάζεται συνεχή ενυδάτωση και συχνή χρήση κερατολυτικών παραγόντων για απομάκρυνση των λεπιών. Καλό στέγνωμα στις πτυχές του δέρματος, για αποφυγή μυκητιάσεων και γενικά καλό προγραμματισμό για τη χρήση των τοπικών αγωγών. Η έκθεση στον ήλιο βοηθάει, αλλά πάντα με χρήση αντιηλιακού για αποφυγή εγκαυμάτων. Μεγάλη προσοχή στους τραυματισμούς του δέρματος, λόγω ενός φαινομένου που λέγεται Koebner, όπου υπάρξει τραύμα, εμφανίζεται ψωρίαση. 

Επιβαρυντικοί παράγοντες για την ψωρίαση είναι το κάπνισμα, η παχυσαρκία και η κατάχρηση αλκοόλ.

Αλλάξτε τρόπο ζωής!! Άσκηση, σωστή και ισορροπημένη διατροφή χωρίς λιπαρά, πλούσια σε αντιοξειδωτικούς παράγοντες, διακοπή καπνίσματος και διακοπή της κατάχρησης αλκοόλ είναι ορισμένοι τρόποι για να βοηθηθεί ο ασθενής με ψωρίαση.

Συμβουλευτείτε άμεσα το δερματολόγο σας!!! Πλέον υπάρχουν πολλά και ικανά «όπλα» στη θεραπευτική φαρέτρα των δερματολόγων, για πλήρη ύφεση της ψωρίασης. 

Θεογνωσία Στ. Βέργου

Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος, MD, PhD