Ο προδιαβήτης είναι το στάδιο στο οποίο ξεκινά η δυσλειτουργία του μεταβολισμού, άρα η κατάλληλη στιγμή για να αποτρέψουμε τον σακχαρώδη διαβήτη. Τι μπορούμε να κάνουμε, ώστε να προλάβουμε την εκδήλωσή του; 

Ο προδιαβήτης είναι ακριβώς αυτό που εκφράζει το όνομά του: Μια μεταβολική διαταραχή πριν από την εμφάνιση του σακχαρώδη διαβήτη. Στον προδιαβήτη, οι τιμές της γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα βρίσκονται ελαφρώς πάνω από το φυσιολογικό. Όχι όμως σε επίπεδα που να τίθεται η διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη. Αποτελεί, λοιπόν, την «γκρίζα» ζώνη ανάμεσα στον φυσιολογικό και στον κλινικό διαβήτη.

Η παρουσία προδιαβήτη αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο να εκδηλώσουμε διαβήτη τύπου 2 τα προσεχή έτη (συνήθως σε βάθος χρόνου από 2 έως και 20 χρόνια). Εκτιμάται ότι πάνω από 70% των ασθενών με προδιαβήτη θα αναπτύξουν διαβήτη κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ακόμα και η παραμονή μας στο «φάσμα» του προδιαβήτη δεν είναι υγιής για το σώμα μας. Οι πιθανότητες εκδήλωσης εμφράγματος ή αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου είναι αυξημένες και σε προδιαβητικούς ασθενείς, σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη.

 

Πώς θα καταλάβετε αν έχετε προδιαβήτη

Δυστυχώς, στους περισσότερους δεν υπάρχουν τα γνώριμα συμπτώματα της υπεργλυκαιμίας, για να καταλάβουν ότι κάτι δεν πάει καλά. Πολυδιψία, πολυουρία, συχνοουρία κ.ά. θα εκδηλωθούν σε υψηλότερες τιμές γλυκόζης στο αίμα. Στον προδιαβήτη μπορεί να εμφανιστούν όμως συμπτώματα αντιδραστικής υπογλυκαιμίας, όπου οι ασθενείς παραπονιούνται για έντονη ζάλη, εφίδρωση και τρέμουλο συνήθως μέσα σε 3 ώρες από τη λήψη τροφής.

Ο σίγουρος τρόπος για να διαπιστώσουμε αν έχουμε προδιαβήτη είναι ο προληπτικός βιοχημικός έλεγχος.

Αν το πρωινό σάκχαρο νηστείας σε εξέταση αίματος στο εργαστήριο είναι πάνω από 100 mg, στα 100-125 mg/dl (μετά από 12ωρη νηστεία), τότε μιλάμε για προδιαβήτη. Οι φυσιολογικές τιμές για πρωινό σάκχαρο είναι διψήφιες (κάτω από 100 mg/dl), ενώ η τιμή γλυκόζης νηστείας που μας κατατάσσει στους διαβητικούς είναι τα 126mg/dl.

 

Ποιοι κινδυνεύουν να εμφανίσουν προδιαβήτη

Τα αίτια του προδιαβήτη είναι τα ίδια με αυτά του διαβήτη τύπου 2. Σημαντικοί παράγοντες επικινδυνότητας είναι:

  • Η παχυσαρκία. Μάλιστα, όσο περισσότερο λίπος είναι αποθηκευμένο γύρω από την κοιλιά, τόσο περισσότερο αυξάνεται η αντίσταση στην ινσουλίνη.
  • Η καθιστική ζωή και η έλλειψη άσκησης.
  • Η υπερβολική κατανάλωση υδατανθράκων.
  • Η κληρονομικότητα. Η συγγένεια πρώτου βαθμού με διαβητικό αυξάνει τις πιθανότητες.
  • Η υπέρταση.
  • Ο διαβήτης κύησης για τις γυναίκες, όπως και η γέννηση ενός μωρού με βάρος πάνω από 4 κιλά.
  • Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών φαίνεται ότι σχετίζεται με διπλάσιες πιθανότητες εμφάνισης διαβήτη.
  • Το λιπώδες ήπαρ (η συσσώρευση υπερβολικού λίπους στα ηπατικά κύτταρα).

Στατιστικά μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου διατρέχουν οι άνω των 45 ετών και οι γυναίκες (σε διπλάσιο ποσοστό σε σχέση με τους άντρες). Αυξημένο κίνδυνο αντίστασης στην ινσουλίνη έχουν επίσης άτομα που εργάζονται τη νύχτα, ή δεν έχουν σταθερό πρόγραμμα ύπνου, ή παρουσιάζουν διαταραχές όπως η υπνική άπνοια.

 

Πώς μπορεί να σας κάνει καλό ο προδιαβήτης;

Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 εμφάνισαν αρχικά προδιαβήτη. Δεν ισχύει όμως το αντίθετο, δηλαδή όσοι έχουν προδιαβήτη δεν αναπτύσσουν σίγουρα διαβήτη. Αυτό μας λέει πως ο προδιαβήτης είναι ένα καμπανάκι για τον οργανισμό, που χτυπάει για να μας προειδοποιήσει ότι βρισκόμαστε ένα στάδιο πριν από τον διαβήτη.

Σε αυτό το στάδιο μπορούμε να λάβουμε μέτρα, ώστε να αποτρέψουμε ή να καθυστερήσουμε την εμφάνιση του διαβήτη. Μια ουσιαστική αλλαγή στον τρόπο ζωής, που θα περιλαμβάνει σωματική άσκηση, προσεγμένη διατροφή, απώλεια βάρους, τακτικό έλεγχο, διαχείριση του στρες και καλή ξεκούραση, μπορεί να κάνει τη διαφορά και να ανατρέψει την κατάσταση.

 

Τι να κάνετε αν έχετε προδιαβήτη

Η απώλεια βάρους, σε περίπτωση που έχετε περιττά κιλά, η υιοθέτηση μιας ισορροπημένης διατροφής και η τακτική σωματική άσκηση είναι απαραίτητα. Όσον αφορά τη σωματική άσκηση, 30 λεπτά καθημερινά είναι ό,τι καλύτερο για την υγεία σας. Αν αυτό δεν είναι εφικτό, προσπαθήστε να μοιράσετε τη φυσική δραστηριότητα μέσα στην εβδομάδα, ώστε να μην υπάρχουν μέρες πλήρους ακινησίας. Φροντίστε να γυμνάζεστε –ακόμη και το έντονο περπάτημα είναι αρκετό– τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα.

Όσον αφορά την απώλεια βάρους και τη διατροφή, ένας διαιτολόγος ή ο γιατρός σας μπορεί να σας κατευθύνει πιο αποτελεσματικά, καθώς θα σας υποδείξει ποιες τροφές πρέπει να αποφεύγετε και πού είναι κρυμμένη η ζάχαρη. Οι γενικές οδηγίες υπαγορεύουν:

  • πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας (άπαχα κρέατα, ψάρια και ασπράδια αυγών)
  • φυτικές ίνες (λαχανικά, φρούτα και δημητριακά ολικής άλεσης με προσοχή)
  • Ω3 λιπαρά οξέα (σολομό, αμύγδαλα, αβοκάντο)
  • Θα πρέπει να περιορίσετε σημαντικά τα σάκχαρα (ζάχαρη, γλυκά), τα αμυλούχα τρόφιμα (πατάτες, ζυμαρικά, ψωμί) και τα ζωικά λίπη (χοιρινό κρέας, αλλαντικά). Από την άλλη, η άφθονη πράσινη σαλάτα είναι ο καλύτερος σύμμαχος.

Η Μόνικα Μαθιοπούλου Μ.D. είναι ενδοκρινολόγος-διαβητολόγος, ειδικός μεταβολισμού. 

Διάβασε όλο το άρθρο στο ow.gr